| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 247 |
| Eser Adı | Tezkirâtü's-sâmi‘ ve'l-mütekellim fî edebi'l-ilm ve'l-müteallim |
| Müellif Tam Künyesi | Bedreddin Muhammed b. İbrâhim b. Sâdullah el-Hamevî İbn Cemâa |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | İbn Cemâa |
| Yüzyıl (Hicri) | 8. |
| Yüzyıl (Miladi) | 14. |
| Vefat Tarihi Hicri | 733 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1333 |
| Dil | Arapça |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Esad Efendi |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 00271-002 |
| Varak Numarası | 87b-145b vr. |
| Hattat-Müstensih | Musa b. Sinân b. Mes’ûd eş-Şâfiî |
| Yazma İstinsah Tarih | 0725H |
| Yazı Türü | Nesih |
| Eserin Türü | Telif |
| Eserin Baskısı | thk. es-Seyyid Muhammed Haşim en-Nedevi, Haydarabad, 1934. |
| Eserin Çevirisi: Türkçe | İbn Cemaa'dan Öğretmen ve Öğrencilere Öğütler, trc. M. Faruk Bayraktar, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı (İFAV), 1997. |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Genelde eğitim ve öğretim ahlâkı/âdâbı, özelde ise öğretmen-öğrenci ilişkileri açısından kaleme aldığı eserinin mukaddimesinde müellif asıl maksadını da açıklamaktadır. Buna göre eser "eğitim ve öğretimle meşgul olanlara ve özellikle de öğrencilere yol göstermek" gayesini taşır. Bu açıklamadan sonra müellif esere şöyle devam eder: "… bu kitabı, tesadüfen işittiklerimden, âlimlerden duyduklarımdan, araştırma ve müzakerelerden elde ettiklerimden topladım. Eserin delil ve senedlerini okuyucuları sıkmama gayesi dolayısıyla esere dahil etmedim. Hamdolsun ki Allah’a, herhangi bir kitapta toplu olarak göremediğim eğitim ve öğretimle ilgili çeşitli konuları bu kitapta topladım…" Beş ayrı bölümden oluşan ve her bölümünün kendi içinde fasıllara ayrıldığı bu eser, kaleme alındığı döneme kadar "eğitim tarihi" açısından da dikkat çekicidir. Konular işlenirken yer yer âyet, hadis ve bilginlerin sözlerinden istifade edilmiş, şiirlere yer verilmiş ve yer yer açıklamalar yapılmıştır. |
| Eserin Konu Başlıkları | 1. Bölüm: İlim ve âlimlerin üstünlüğü, ilmi öğrenme ve öğretmenin değeri. 2. Bölüm: Öğretmenle ilgili esaslar: Bu bölüm kendi çinde çok sayıda fasıllara ayrılmış olup genel olarak ana çerçeve söyledir: a. Öğretmenin şahsiyet ve meslekî özellikleri. b. Öğretmenin ders verirken uyması gereken esaslar. c. Öğretmenin öğrencileriyle birlikte iken uyması gereken esaslar. 3. Bölüm: Öğrenciyle ilgili esaslar: Bu bölümde kendi içinde üç ayrı başlıkta çerçevelendirilebilir: a. Öğrencinin şahsiyetiyle ilgili esaslar. b. Öğrencinin okul ve öğretmeniyle ilgili uyması gereken esaslar. c. Öğrencinin derslerle ilgili uyması gereken esaslar. 4. Bölüm: Kitap satın alma ve yazma ile ilgili esaslar: Bu bölümde ise "kitap satın alınacağı zaman kontrol ederek almak", kitabı korumak, yazma usûlünde "düzgün yazmak", ve genel "kitap yazma prensipleri" hususunda bilgiler verilmektedir. 5. Bölüm: Okul ve yurtlarla ilgili esaslar: Son olarak kaleme alınan bu kısımda ise "okul ve yurt seçiminde gösterilmesi gereken özen", "okulla ilgili yönetmelik ve kuralların iyice biliniyor olması", "okulda sükûneti korumak", "yurtlarda arkadaş seçimine dikkat etmek" ve son olarak da "yurda yerleşim esasları" gibi başlıklarda sıralayacağımız konular işlenmektedir. |
| Notlar | Detaylı bilgi için bk. M. Faruk Bayraktar, İbn Cemaa’dan Öğretmen ve Öğrencilere Öğütler, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı (İFAV), 1997. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Dinî,Genel |
