| Eserin Konu Başlıkları | Birinci Ana Bölüm. -Fatihatü’l-metâlibi’l-âliye. -Fatihatü’t-tevhîd. -Merâtibü’l-hidâye. -Fâtihatü’ş-şâfiye. -Fâtihatü’t-tefnîd. -İbadet ve istiâne. -Mustalahât ve esâlîb. İkinci Ana Bölüm. Bu bölümde bazı tasavvufî ve ahlâkî kavramlar "menzîl" başlıklarıyla birlikte ayrı ayrı toplam atmış altı başlıkta toplanmıştır. Aslında her bir menzil sâlikin seyr ilallah/Allah’a giden yolda içinde bulunduğu durumları anlatmaktadır. Ve müellif bu menzillerin sâlikin seyrinde birer makam mı değil mi tartışmasını yapmıştır. Ahlâkî kavramların/durumlar kulun Allah’a giden yolda birer makam olduğu görüşüne dikkat çeken müellif bazı makamların -ahlâkî hallerin- diğer bazı ahlâkî halleri içerdiğini aslında çokça sayılan bu ahlâkî hallerin daha ilkesel veya üst bazı yönlerinin olduğunu ve bu bazı ahlâkî durumların altlarına girecekleri üst makamların -ahlâkî hallerin- kulların fiillerinde bir başka yönden kendini göstermesinden dolayı çeşitlendiğini söyleyerek kavramsallaştırmada uslup farklılıklarına vurgu yapmıştır. Meselâ: -Tevekkül rıza, tefvîz ve istiâneyi üst bir makamda toplayan bir makamdır. -Nitekim recâ havf ve irade’yi üst bir makamda toplayan bir makamdır. -Muhabbet ise marifet, havf, recâ ve iradeyi üst bir makamda toplayan bir makamdır. Eserde sıralanan tasavvufî ve ahlâkî kavramlar ise şu şekildedir: 1-6. Menziller: Yakaza, fikr, basiret, azim, muhasebe, tevbe. -Tevbenin hükümleri. -Kuşatıcı ilke. -Küçük günahlar. -Haram kılınan şeylerin çeşitleri. -Günahların vasatları meşâhidü’l-meâsiye. 7-12. Menziller: İnâyet, tezekkür, i‘tisâm, firâr, sema’, havf. 13-18. Menziller: İşfâk, huşû, ihbât, zühd, vera‘, tebettül. 19-24. Menziller: Rağbet, murakabe, ta‘zîmü’l-hürümât, ihlâs, tehzîb. 25-30. Menziller: İstikamet, tevekkül, sika/güvenme, sabır, rızâ, şükür. 31-36. Menziller: Haya, sıdk, îsar, huluk, tevâzu, fütüvvet. 37-42. Menziller: İrade, edeb, fakr, zikir, yakīn, ictibâ. 43-48. Menziller: İhsan, ilm, ferâset, ta’zîm, sekînet, tuma’nîne. 49-54. Menziller: Himmet, muhabbet, gayret, vecd, berk, zevk. 55-60. Menziller: Sefâ, ferah, sır, gurbet, temekkün, meâyine. 61-66. Menziller: Hayat, marifet, riâyetü’l-esbâb, isti’nâfü’t-tevbe, isti’nâfü’t-tevhîd, şehâdet. |
