| Eserin Konu Başlıkları | [Mukaddime] Münâcât Hz. Peygamber ve peygamberlerin sonuncusuna övgüler. -Sultan Muhammed Haldullah’a övgüler. -Hasbihal, nasihatler ve zamandan yakınma. -Kitabın nazmedilmesinin sebebi ve saffet/sıfat-u kirman. Bu başlıklar altında bazı yerlerde başlık şeklinde şiirler de verilmiştir. Eserin "bab" ve "fasılları" ise şöyledir: Birinci Bab: Âdâb hakkında olup on fasıl’dır. 1-5. Fasl: Edebin manası hakkında, (der edebu be-hazret-i rubûbiyyet, der edebu be-hazret-i risâlet,) müridin şeyh(in)e karşı âdâbı, şeyhin mürîd(in)e karşı âdâbı. 6-10. Fasl: Âdâb-ı maişet, âdâb-ı sohbet-i salah ve ifsâdan/fesadan, tecerrüd ve teehhül âdâbı, nefse bakım (nefsi koruma) âdâbı: yeme, giyinme ve uyuma âdâbı sefer âdâbı. İkinci Bab: Mearif/bilgi: 1-5. Fasl: Marifet’in tarifi, nefsin bilgisi, nefsin bazı sıfatlarının bilgisi, tanrının bilgisi ile nefsin bilgisin irtibatı, ruhun bilgisi. 6-10. Fasl: Kalbin bilgisi: Hz. Peygamber’den bazı haberler/hadisler, der ma‘rife-i siper, der ma‘rifet-i havâtır, der ma‘rifet-i havâtır (ikinci bir başlık daha yapılmış ve anlatılanlar farklı şeyler), isteyen ve istenilen, insanların hallerin farklılığı bilgisi: Mutasavvıf, melâmî, sûfî ve melami arasındaki açık fark, âhireti taleb edenin bilgisi, zâhidin bilgisi, fakirin bilgisi, hizmetçinin bilgisi, âbid’in/kulluk edenin bilgisi Üçüncü Bab: Sûfîlerin terimleri hakkında olup on fasıldır. 1-5. Fasl: Hal ve makamlar, cem‘ ve fark (teferruk), tecelli ve istiyar, vecd ve vucûd, sekr ve sahv. 6-10. Fasl: Vakt ve nefs/nefes, şühûd ve gaybet, tecrîd ve tefrik. Dördüncü Bab: Der müstecâbât-ı sûfîyye/(sûfîlerin yerine getirmesi gerekenler/tarîkat âdâbı) on fasıldır: Kısaca bazı fasıllar şöyledir: Hırka giyme, halvet ve halvetin şartları, vakıa, semâ’ ve sema’ın âdâbı vb. konuları ihtiva eder. Beşinci Bab: İlimler hakkında: 1-5. Fasl: İlmin tarifi ve mertebeleri, ilim ve akıl arasındaki fark, farz olan ilim, ilm-i dirâset ve ilm-i verâset, ilm-i zaruret. 6-10. Fasl: İlmi ayakta tutma, ilm-i suat, ilm-i hâl, ilm-i yakîn, ilm-i ledünnî: Musa-Hızır kıssası. Altıncı Bab: İtikâd hakkında olup on fasıl’dır. Fasıllar kısaca şöyledir: 1-5. Fasl: Tevhîd ve tenzîh, tahkîk-i esma ve sıfat, fiiller, kelâm-ı ilahî, rüya. 6-10. Fasl: Meleklere ve gönderilen kitaplara iman, peygamberliğe ve Hz. Peygember’in son nebi olduğuna iman, Hz. Peygamber’in ashabı, âhiret halleri. Yedinci Bab: Ahlâk hakkında olup on fasıl’dır. 1-5. Fasl: Mizacın hakikati, doğruluk hakkında, fedakarlık, isâr (Süleymaniye Ktp., Ayasofya, nr. 04219), kanaat, insaf (Ayasofya, nr. 04219). 6-10. Fasl: Hilm, afv ve ihsan, talak (Ayasofya, nr. 04219), mizaç, teveddüd ve teellüf Sekizinci Bab: Ameller hakkında olup on fasıldır. Bu bab birtakım dini ibadetleri ihtiva etmektedir: Taharet, namaz, namaz vakitleri, oruc vb. Dokuzuncu Bab: Makamlar hakkında olup on fasıldır. Bu babda bazı ahlâkî durumlar “makam” olarak ele alınmıştır. 1-5. Fasl: Verâ, zühd, fıkh, sabır vb. 6-10. Fasl: Havf/korku, şükür, merhamet, tevekkül, rıza. Onuncu Bab: Haller hakkında olup on fasıldır. Müellif bu bölümde de "dokuzuncu bab"da olduğu gibi bazı ahlâkî kavramları "hal" başlığı altında toplamıştır. 1-5. Fasl: Muhabbet, şevk, gayret, kurb, haya. 6-10. Fasl: Üns/ünsiyet, kabz ve bast, fenâ ve bekâ, ittisal, vasiyyet. |
