Şerh

Tuhfetü'l-ismet

Yazar : İsme Efendi

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 686
Eser Adı Tuhfetü'l-ismet
Eserin Anılan Diğer İsimleri Şerh-i pend-i attâr, Şerh-i pendnâme
Müellif Tam Künyesi İsmet
Müellif Bilinen Kısa Adı İsme Efendi
Yüzyıl (Hicri) 12.
Yüzyıl (Miladi) 18.
Vefat Tarihi Hicri 1142'den Sonra
Vefat Tarihi Miladi 1730'dan Sonra
Dil Farsça
Kütüphane Adı Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Hacı Mahmûd Efendi
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 03716
Varak Numarası 1b-138b vr.
Yazma İstinsah Tarih 1191H
Yazı Türü Talik
Eserin Türü Şerh
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Eser Ferîdüddin el-Attâr'ın (Ebû Hâmid Ferîdüddin Muhammed b. Ebû Bekir İbrâhim-i Nîsâbûrî el-Attâr (ö. 618/1221)) Pendnâme adlı Farsça eserinin Türkçe tercüme ve şerhidir. Eserin girişinde müellif Hocası es-Seyyîd el-Hasîb'le ders esnasında iken Pendnâme hakkında hocasının ona dair övgüsünden bahsettikten sonra kendisinden bu eserin kapalılıklarını beyan edecek, problemli yerlerini ortaya çıkaracak Türkçe bir şerh kaleme almasını niyaz ettiğini belirtir. Müellif hocasının bu isteğini emr-i vacip görüp kabul ederek eseri kaleme alır. Eser 9 Zilhicce 1142 tarhinde Pazar günü ikindi vaktinde tamamlanmıştır. Müellif eseri şerh ederken öncelikle Farsça bir beyite yer verip sonrasında beyitin manasına ve kısmen beyitin nüsha farklılıklarına değinmekte, daha sonra ise "hulâsa-i beyt" başlığı altında ilgili beytin izahını yapmaktadır. "Hulâsa-i beyt" başlığına çoğu zaman tercüme kısmından önce de verilmektedir.
Eserin Konu Başlıkları "[Mukaddime]: Seyyidü'l-mürselîn Hz. Muhammed'e na't, din büyüklerinin menkıbeleri, yakarış. [Bölümler]: 1-5. Aşkın mertebeleri, namazın hakikat ve incelikleri, gizli zikrin üstünlüğü, hakiki namazın gerekliliği, şeytan ve sahtekar dervişin sapıklığa düşürmesi. 6-10. Nefs-i emmâre, susmanın yararları, halis amel, pâdişahlar için zararlı olan şeyler, iyi ahlâk. 11-15. Dört tehlikeli şey, iyi talihli olmanın alâmeti dört şey, afiyet sebepleri, dervişlik ve dervişleri sevmek, talihsizlik. 16-20. Riyâzet, nefisle savaş, fakirlikte sabır, süsü terketmek, aptalların alâmeti. 21-25. Akıbet, akıl alâmeti, bilgi ve öğüt, kurtuluş, Tanrıyı anmak. 26-30. Namert insan, şükür, fırsat kaçtı mı gelmez bir daha geri, susma ve cömertlik, birkaç şeyden hasıl olan ahlâk. 31-35. Düşmanlık ve borç, kadın ve çocuklar, ana baba hakkı ve farzı yerine getirmek, ömrün artması, ömrün azalması. 36-40. Yalancılık, onur artırıcı şeyler, âhiret cezaları, düşmanlardan kaçınma, rezillik. 41-45. Uygun dost, nasîhat edenin öğüdü, mesut insanlar, kurtuluş, semazen. 46-50. Doğruluk, emanet, cömertlik, öfke ve kahrı terketmek, hakk'ı bilmek, takvâ sahibi olma. 51-55. Hizmet şerefi, misafire ikram, ahmakların alâmetleri, bozguncu, zalim 56-60. Cimri, hacet istemek, katı yürekli insan, kana't, cömertliğin fazileti 61-65. Şeytanın yaptıkları, ikiyüzlülük, takvâ sahipleri, nimete şükür, sadakanın fazileti, 66-70. Öğütler, sabırın faydaları, tecrid ve tefrid, misafirperverlik, sadaka, 71-76. … Yüce Tanrı'nın vergileri, dostluğa sığmayan şeyler, akrabayı ziyaret, mertlik ve kuvvet, fakirlik, gafletten uyanış vb."
Eserin Telif Tarihi 9 Zilhicce 1142 Pazar(İkindi Vakti)
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Dinî,Tasavvufî Ahlâk