| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 714 |
| Eser Adı | Şerhu lâmiyyeti’l-arab |
| Müellif Tam Künyesi | Muhammed ed-Dimeşkî el-İsâmî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | el-İsâmî |
| Yüzyıl (Hicri) | 13. |
| Yüzyıl (Miladi) | 19. |
| Dil | Arapça |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Esad Efendi |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 02798 |
| Varak Numarası | 1b-38b vr. |
| Hattat-Müstensih | Müellif Hattı |
| Yazı Türü | Talik |
| Eserin Türü | Şerh |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Eser Şenferâ'nın (Sâbit (Amr) b. Mâlik eş-Şenferâ el-Ezdî) Lâmiyyetü'l-Arab adlı cahiliye devrî Arap kültürünün ve yaşantısının ürünü olan ve 68 beyitten müteşekkil eserinin şerhidir. Bu eserde bedevî toplumun yaşam tarzı, ahlâkı, düşünce dünyaları anlatılmakta; bunun yanında Şenferâ'nın içinde bulunduğu coğrafya tanıtılmaktatır. Eser cahileye devri Arap ahlâkını yansıtması yönüyle önemli olduğu gibi şiir merkezli dil ve edebiyat açısından çok önemli olarak görülür. Müellif eserin girişinde bu eserin şerhinin zorluğundan bahsetmekte ve Zemahşerî'nin şerhine atıf yapmaktadır. Daha sonra da Şenferâ ve eseri hakkında "dört faide" başlığı altında çeşitli bilgiler, övgüler ve şarihe kadar gelen bazı alimlerin sözlerine yer vermektedir. Şerhin tekniği hususunda ise şârih eserinde önce şerhini yapacağı beyite yer vermiş sonrasında ise bunun şerhi kısmına geçmiştir. |
| Eserin Konu Başlıkları | Eserde yer alan konular şöyledir: [Dîbâce] (Dışlandığı) kabileden kaçıp, dağlara, hayvanları aile görme; aceleci davranmama; kerem sahipleri için ezadan uzak durması; buğz ve düşmanlıktan sakınanların ilacı: uzlet; aklı başında bir yiğidin her ne sebeple olsun sefere çıkması onun için darlık olmaz; atlılar ortaya çıktığında kahramanlığı tercih etme; aç gzölülerin aceleciliği; korkmama, kötü ahlâklı olmama, kadınlara danışmamak; gönül, kılıç ve yay: üç dost; kötü kimselerin korkaklıkları; yolunu kaybettiğinde ahmaklar gibi şaşkın olmama; açlığa dayanma; Şenferâ'nın nefsinin inatçık oluşu; kanaat; açlığa katlanma; yiyecek umulan yerlerden geri çevrilmek; şikayetçi olmaktansa sabrı tercih etmek; ...; fakirliği kimseye bildirmemek ve zengin olunca da sevinip tekebbür etmemek; cahilin Şenferâ'nın hilmini hafife almasına Şenferâ'nın izin vermemesi vb. |
| Notlar | Detaylı bilgi için bk. Mehmet Çalışkan, " Lâmiyyetü'l-Arabın İlk Türkçe Tercümesi", Doğu Dil, Edebiyat, Tarih, Sanat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, (2016), sayı 16, s. 5-37.; Davud Orhan, "Şenferâ’nın Hayatı ve Lâmiyyetü’l-‘arab Adlı Kasidesi" AİBÜ(Abant İzzet Baysal Üniversitesi) İlahiyat Fakültesi Dergisi, (2016), IV, sayı, 8, s. 104-117. Timur Aşkan, Şenferâ ve Eseri (Dîvân'ı ve Lâmiyyetü'l-Arab'ı), (yüksek lisans tezi), Atatürk Üniversitesi SBE, Erzurum, 2012. |
