Telif

Behcetü’l-mecâlis ve ünsü’l-mecâlis ve şahzü’z-zâhini ve’l-hâcis

Yazar : Nemerî

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 144
Eser Adı Behcetü’l-mecâlis ve ünsü’l-mecâlis ve şahzü’z-zâhini ve’l-hâcis
Müellif Tam Künyesi Ebû Ömer Cemâleddin Yûsuf b. Abdullah b. Muhammed b. Abdülberr en-Nemerî
Müellif Bilinen Kısa Adı Nemerî
Yüzyıl (Hicri) 5.
Yüzyıl (Miladi) 11.
Vefat Tarihi Hicri 463
Vefat Tarihi Miladi 1071
Dil Arapça
Kütüphane Adı Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Ayasofya
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 03812
Varak Numarası 220 vr.
Yazı Türü Nesih
Eserin Türü Telif
Eserin Baskısı thk. Muhammed Mürsi el-Huli, I-II, Kahire: Dârü'l-Kitâbi'l-Arabi, 1962.
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Müellif eserin mukaddimesinde kuşatabildiği ölçüde din ve dünyanın mânalarına dair çeşitli meseller, nadir beyitler, beliğ hikmetler, farklı ilimlerden ve türlerden farklı hikâyeleri, onu ezberleyen ve muhafaza edene, içine dalıp okuyana meclislerinde zinet, münasebetlerinde sıcaklık olsun diye, zihnini ve düşüncelerini parlatsın diye topladığını söylemektedir. Eserde, Kur’ân-ı Kerîm, Sünnet, sahabe kavli ve tâbiîn ile seleflerin sözlerinin yanında çeşitli kaynaklar da kullanılmıştır.
Eserin Konu Başlıkları Eser, 118 babtan oluşmaktadır: 1-118. Bab: Meclislerin âdâbı ve iyi bir katılımın hakkı, dilin (lisanın) övülmesi ve beyanın fazileti, meramını anlatamamanın ve gereksiz lafın zemmi, (dilbilgisi) hatasından sakınma, i‘rab öğrenme ve konuşmada anlaşılmayan şeylerin zemmi, ibarelerinin belagatten farklılığı, sükûnetin övülmesi ve konuşmanın zemmi, edeb, kalplerin rahatlatılması ve tenbihi, dünya nimetleri hakkında ve nefsin onu istemesi hakkındaki sözler, malın türüne göre himmetlerin değişmesidir. Ticaret, rızk, hırs ve emel, dilenmenin zemmi ve istemeden gelen hediyenin övülmesi, iyi bir akıbete ermek, övülecek mal ve yerilecek mal, zenginlik ve fakirlik hakkında sözler, borç, iktisat, sefer, ziyaret ve dönüş, hicap, tokalaşma ve el öpme, hediye, komşu, misafir, mâruf, şükür konularıdır. İhtiyaçların istenmesi, sultan ve siyaset, sultan ve sohbeti hakkında örnekler, kitap ve yazı, zulüm ve cevr, af-feragat (tecavüz)-öfkesine hâkim olmak, öfke, ümit ve korku (kaygı), afiyet ve bela, hastalık ve tıp, itaat ve asilik, gıybet ve laf taşıma, haddi aşmak ve haset, zan ve idrak, kibir-gurur-kendini beğenme, görüş ve istişare, sır saklama ve ifşa etme, savaş-cesaret-yiğitlik, i‘tizar, mevâid, övgü kaynakları, akıl ve ahmaklık, mübah olan ve kerih olan mizah, sıdk-emanetin övülmesi ve yalan ile ihanetin zemmi, hak ve batıl, haya ve vakar, güzel ve kötü ahlâk, mekârim-i ahlâk, hilmin övülmesi ve sefihliğin zemmi, cömertlik-keremin övülmesi ve cimrilik ile elisıkılığın yerilmesidir. Mürûet ve fütüvvet, şahsın ahlâkının imtihanı, insanlara muhabbet, insanlardan uzaklaşmak, dost ve düşman, başkalarına rahatsızlık vermek ve onların sırtından geçinmek, alay etme, dininden olmayanlarla kardeşlik, evlat ve baba, akrabalar ve yakınlar, köle ve efendiler, erkekler ve kadınlar, hevanın üstesinden gelmenin övülmesi ve ona uymanın zemmi, kadınlara aşkın ve onlara hevanın anlamı. Kadınların güzellikle ve rikkatle vasıflandırılması ve onların vasıflarının övülmesi, güzel yüze bakmak, kadınlar ve yetişkinlerin evlendirilmesi, kadınlar hakkındaki diğer meseleler, kıyafet, yiyecekler, uyku, hamam, hapis, vekiller, adetler ve alışkanlıklar, müneccimler, beş hüküm, kısaca nadir rüyalar, nadir haberler, felsefenin nadirlerinden konularından oluşmaktadır.
Notlar Detaylı bilgi için bk. Süleyman Tülücü, “Nemerî”, DİA, 2006, XXXII, 550-551.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Dinî,Genel