| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 18 |
| Eser Adı | Kitâbü'l-mekâsib ve'l-vera‘ |
| Müellif Tam Künyesi | Ebû Abdullah Hâris b. Esed el-Basrî es-Sufî el-Muhâsibî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Hâris el-Muhâsibî |
| Yüzyıl (Hicri) | 3. |
| Yüzyıl (Miladi) | 9. |
| Vefat Tarihi Hicri | 243 |
| Vefat Tarihi Miladi | 857 |
| Dil | Arapça |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Carullah |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 01101-003 |
| Varak Numarası | 29b-51a vr. |
| Yazı Türü | Nesih |
| Eserin Türü | Telif |
| Eserin Çevirisi: Türkçe | Muhammed Coşkun, İstanbul: İlk Harf Yayınevi, 2012. |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | İnsanın yaratılışı açıkladıktan sonra Allah’ın insana, ana babasının dahi çaresiz kaldığı o gizli ve erişilmez ana rahminde iken rızkını verdiğini, onu besleyip her türlü tehlikeden ve zarardan koruduğunu, ezeli ilminde ve kadim hikmetinde onun için takdir ettiği şeyi tahakkuk ettirdiğini söyler. Sonra Allah onun amelini yazdıktan, rızkını taksim ettikten sonra onu bu halden fânî dünyâya, zeval dünyasına intikal ettirir… “Allah’ın muazzam kudreti ve sonsuz hikmeti ile kullarının maslahatlarını sağlamış ve onlarla ilgili işleri en hikmetli şekilde düzenlemiş olmasını gösteren alâmetlerden biri, onları ancak gıda ile ayakta duran bedenler halinde yaratmış olması, devamlılıklarını bu tür yiyeceklere bağlaması, onların ecellerini tayin edip rızıklarını taksim etmiş olması ve dünya hayatını fani olarak takdir etmiş olmasıdır.” Allah’ın kulların rızıklarını tayin ettiğine dair âyetleri zikrettikten sonra “Bu âyetlerde Hak Teâlâ kullarına rızkı taksim etmiş olduğunu ifade etmekte ve Yüce kitabı Kur’an’ın birçok âyetinde bu rızık işini üstlenmiş olduğunu ifade etmekte ve onlara bu durumu bildirdikten sonra onlardan kendisine tevekkül etmelerini istemektedir… Böylece Hak Teâlâ tevekkül etmeyi kullarına farz kılmıştır ki onlar ihtiyaçlarını karşılama derdine düşüp de O’na kulluk etmekten geri kalmasınlar. Zira onların bu sıkıntılı işlerini yerine getirmeyi Hak Teâlâ bizzat üstlenmiş ve bu hususta ileri sürebilecekleri mazeretleri ortadan kaldırmıştır.” Eserde insan hayatı ve rızkını kazanması tasavvufî ve ahlâkî bir muhteva ile işlenmiştir. |
| Eserin Konu Başlıkları | 1. Bab: Avam-havas herkes için geçerli olan "tevekkül"ün farziyeti. 2. Bab: Rızık peşinde koşma ve bu işin iyisi ve kötüsü. 3. Bab: Kazanç peşinde koşmayı terketme ve bunun iyi olanı ile kötü olanı. 4. Bab: Vera‘ sıfatı. Tahkik ve tercüme nüshalarında bulunmakla birlikte Süleymaniye Kütüphanesi’ndeki yazma nüshasında yer almayan diğer başlıklar da şöyledir: vera‘nın anlamı hususunda âlimlerin ihtilâfı, zâlimlere yardım etmenin hükmü, yiyecekler ve giysiler konusunda selefin tutumu, şüpheli şeyler ve selefin bunlarla ilgili görüşleri, günahta ve düşmanlıkta yardımlaşmak, sultanların ödülleri hususunda vera‘, vera‘ ve açlık, rızkın helâl olup olmadığını titizlikle inceleme. |
| Notlar | Detaylı bilgi için bk. Zafer Erginli, "Muhasîbî", DİA, 2006, XXXI, 13-16. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Dinî,Tasavvufî Ahlâk |
