| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 343 |
| Eser Adı | Âdâb-ı menâzil |
| Müellif Tam Künyesi | Abdüllatif b. Durmuş Fakîh el-Karamanî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Abdüllatîf el-Karamanî |
| Yüzyıl (Hicri) | 10. |
| Yüzyıl (Miladi) | 16. |
| Vefat Tarihi Hicri | 985 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1577 |
| Dil | Türkçe |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Pertevniyal |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 00449 |
| Varak Numarası | 1b-230a vr. |
| Yazma İstinsah Tarih | 1203H |
| Yazı Türü | Nesih |
| Eserin Türü | Telif |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Eserinde aile âdâbını, eşlerin durumları, kadınların hakları vb. konuları işleyen müellif ilk fasıl olarak da "Eşlerin (birbirine olan) hakları" başlığıyla eserine başlamıştır. Eser genel anlamda ahlâk ilminin "Tedbîr-i Menzil" olarak isimlendirilen ve "ev yönetimi" anlamına gelen kısmına tekabül etmektedir. Soylu ve ilim sahibi bir aileden olan bir hanımla evlenen müellif evine gelen misafir hanımları irşat etmektedir. Ancak o kendisi ve diğer kadınlar için hanımlar hakkında bir kitap bulmakta ve bu konuda bilgilere ulaşımda zorluk çekmekte ve şikâyette bulunmaktadır. Müellif de onun bu haklı serzenişine bir nebze faydalı olması amacıyla bu kitabı kaleme almıştır. Müellif eserinin girişinde eserin Türkçe tercüme olduğunu belirtmekte ancak tercüme edilen eserin ismini zikretmemektedir. Muhtemelen eser bu anlamda farklı eserlerden aile ahlâkı hakkındaki pasajları tercüme ederek bu eseri oluşturulmuştur. Nitekim eserde Medârik-i Nesefî, Keşşâf, Kitâb-ı Tergīb, Ravzatü'l-ulemâ, Kādî (Beydâvî) vb. eserlere çokça atıflar yapılmıştır. On beş fasıl ve bir hâtime”den müteşşekkil bir eserdir. Eser felsefî-memzûc ahlâk türüne dahil edilebilir bir eserdir. |
| Eserin Konu Başlıkları | 1-5. Fasl: Karı-koca hakları, tafil ve misallerle (bu) makamın tahkiki, anne ve babanın evlatları üzerindeki hakları, akraba hakları, hizmet veren hayvan hakları ve avcılık meseleleri. 6-10. Fasl: Kadınların erkekler üzerindeki hakları, erkeklerin kadınlar üzerindeki hakları, salih kadınların fazileti, iyiliği emredip kötülüğü nehyetmek ve aile eşrâfının halleri, zâhid ve faziletli kadınların menâkıbı. 11-15.Fasl: Komşunun komşu üzerine hakları, namaz, din kardeşi hakları ve vasıflar, küfre (düşüren) sözler ve fiiler, şeytanın tuzakları, (telaffuz edildiğinde) istiğfarın gerekli olduğu hatalı sözler, şam’ın fazileti ve oraya yerleşmeye teşvik etme Hâtime: Dünya hakkında. |
| Notlar | Süleymaniye Ktp., Tırnovalı, nr. 00846’da kayıtlı nüshada aynı adla yer alan eserin müellifi Ahmed Sıdkı b. Ali el-Bursevî olarak; aynı kütüphanenin Hacı Mahmud Efendi nr. 04525’deki nüshasında ise Nizâmeddin Muhammedzâde Seyfullah Kāsım olarak; Süleymaniye Ktp., Özel nr. 00709’daki nüshada ise Şeyh Muhammed b. Ömer b. Hıdır el-Gümüşî olarak zikredilmektedir. Ancak bu eserlerin içeriği, Abdüllatif b. Durmuş Fakih, el-Karamânî’ye (ö. 985/1577) nispet edilen eserin içeriğiyle aynıdır. Eserin Abdüllatif b. Durmuş Fakih, el-Karamani’ye nispeti ise DİA’ya(Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi) dayanılarak yapılmıştır. Detaylı bilgi için bk. Hüseyin Erdem “Abdüllatif Karmanî” DİA, I, 256. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Felsefî,Memzûc |
