Tercüme

Enîsü'l-ârifîn

Yazar : Azmî Efendi

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 354
Eser Adı Enîsü'l-ârifîn
Müellif Tam Künyesi Muhammed b. Pîr Ahmed Çelebi el-İstanbulî
Müellif Bilinen Kısa Adı Azmî Efendi
Yüzyıl (Hicri) 10.
Yüzyıl (Miladi) 16.
Vefat Tarihi Hicri 990
Vefat Tarihi Miladi 1582
Dil Türkçe
Kütüphane Adı Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Hacı Mahmud Efendi
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 01720
Varak Numarası 1b-232b vr.
Hattat-Müstensih Şeyhzâde Sa‘dullah el-Kazvînî
Yazma Kayıt Yeri İstanbul
Yazma İstinsah Tarih 0998H
Yazı Türü Talik
Eserin Türü Tercüme
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Eser Mevlânâ Kemâleddin Hüseyin b. Ali-yi Beyhakī-yi Sebzevârî Hüseyin Vâiz-i Kâşifî'nin (ö. 910(1505) Ahlâk-ı Muhsinî adlı Farsça eserinin Türkçe serbest tercümesidir. Eserin Süleymaniye Ktp., Pertevniyal nr. 00474 yazma nüshasının vikāye kısmında ve hâtimesindeki "fi’t-târîh" başlıklı bölümünde yer alan bilgilere göre eser 974'te (1566) yılında telif edilmiştir. II. Selim döneminde kaleme alınan eser Vezîriazâm Mehmed Paşa’ya ithâfen kaleme alınmıştır. Müellif dostlarının talep ve tavsiyesinden hareketle eseri kaleme almaya başlar. Öncelikle halk arasında bilinen ahlâk eserlerini inceler ve bunlar içerisinden en faydalılarını ayırır. Ayırılanlar arasında da en kuşatıcı olduğunu ifade ettiği Ahlâk-ı Muhsinî’yi kaynak olarak seçer. Müellif bunun yanında eseri oluştururken bazı şarilerin şiirlerini, Arap ve Acem kültüründe yer alan atasözleri, filozofların hikmetli sözlerini de eserinde işlemiştir. Eser bir (mukaddime/Dibâce), kırk bab ve bir hâtimeden müteşekkildir.
Eserin Konu Başlıkları [Mukaddime/dîbâce] 1-5. Bab: İbâdet, ihlâs, dua, şükür, sabır. 6-10. Bab: Rızâ, tevekkül, haya, iffet, edeb. 11-15. Bab: Ulüvv-i himmet, azm, cidd ü cehd, sebât, adâlet. 16-20. Bab: Afv, hilim, hulk u rıfk, şefkat, hayrât. 21-25. Bab: Sehâvet ü ihsân, tevâzu, emânet, ahde vefâ, sadâkat. 26-30. Bab: İncâh-ı hâcât, teennî ve teemmül, meşveret, hazm, şecâat. 31-35. Bab: Gayret, siyâset, teyakkûz, firâset, kitmân-ı esrâr 36-40. Bab: İgtinâm-ı fırsat, riâyet-i hukuk, sohbet-i ahyâr, def‘-i eşrâr, tertîb-i hâdem ü haşem. Hâtime.
Eserin Telif Tarihi 0974H
Notlar Detaylı bilgi için bk. Süleymaniye Ktp., Pertevniyal nr., 00474, vr. 1a, 230a.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Felsefî,Memzûc