Şerh

Şerhu âdâbi’l-mürîd

Yazar : Ali el-Kārî

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 387
Eser Adı Şerhu âdâbi’l-mürîd
Eserin Anılan Diğer İsimleri Fethu ebvâbi’d-dîn fî şerh-i âdâbi’l-müridîn
Müellif Tam Künyesi Ebü'l-Hasan Nûreddin Ali b. Sultan Muhammed el-Kārî
Müellif Bilinen Kısa Adı Ali el-Kārî
Yüzyıl (Hicri) 10.
Yüzyıl (Miladi) 16.
Vefat Tarihi Hicri 1014
Vefat Tarihi Miladi 1605
Dil Arapça
Kütüphane Adı Nuruosmaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Nuruosmaniye
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 02418
Varak Numarası 1b-147b vr.
Yazma İstinsah Tarih 1198H
Yazı Türü Nesih
Eserin Türü Şerh
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Tam adı Fethu Ebvâbi’d-dîn fî şerhi âdâbi’l-müridîn olan bu eserin telifi, hicrî 1013) yılının Zilkade ayının sonlarında Mekke’de son bulmuştur. Dinî-tasavvufî-ahlâkî konuların işlendiği bu eserde müellif sûfîler görüşleri üzerinden öncelikle iman, ikrar, ru’yetullah, peygamberler vb. kelâmî mevzulara giriş yapar, sonrasında ise kulların fiilleri, kesb kelâmî-ahlâkî konulara girerek meseleleri ahlâka bağlar. Sonraki bölümlerde ise çeşitli fasıllar adı altında sûfîlerin çeşitli alanlardaki âdâb ve ahlâkından bahseder. Sûfîlerin çeşitli hususlardaki görüşlerine yer verilirken "ecmaû/اجمعوا " ibaresiyle onların bu konularda üzerinde ittifak ettiklerini belirtmektedir. Bu açıdan eserde verilenler sûfîlerin üzerinde ittifak ettikleri hususlardır.
Eserin Konu Başlıkları 1-7. Allah’ın birliği/tevhîd, Kur’ânın yaratılmış olmadığı, Allah’ın (cennette) görülmesinin mümkün olduğu, ikrâr-ı iman, Allah’ın kulların fiillerinin yaratıcısı olduğu, peygambelerlerin/resuller …, farziyetinden sonra helâli taleb etmek/aramak farzdır, imanın kemâli. 8-13. Kazancın/kesb mubahlığı, fakirin zenginden daha faziletli olduğu: Fasl: Fakir, mekâsibi ile meşgul olmayı terketme, evliyanın kerâmetinin ispatı, elbiselerden çeşitli türleri giymenin mubahlığı, istihbab, tahsîni’s-savt. [Fasıllar]: 1-5. Fasl: Dinin fürûu ve hükümler, onların(…) tasavvuf hakkındaki sözleri, mezhebin hükümleri, … onların nitelikleri ve ahlâkı: Bu bölümde çeşitli ahlâkî hasletler ve hususlar zikredilmektedir: Tevâzu, nasihat, şefkat, ihtimal, muvafaka/uyumluluk, ihsan, mudareet/kolaylaştırıcılık, îsar, hizmet, afv, cömertlik/sehâ, ülfet, beşâşe, kerem, fütüvvet, çaba harcama, mürüvvet, teveddüd, cömertlik/cûd, safh, haya, vefâ, lütuf/telattüf, müjde, güler yüzlü/tilakıl-vech, sekine/huzur, vakar, dua, senâ, hüsn-i zan, nefsini küçültme, kardeşlere saygı, büyük ve küçüklere merhamet gösterme, ahlâk-ı zatiyyenin değişmemesi, güzel ahlâk, cimrilik, hevayı uymayı terketme, kötü ahlâk, makamlar kulluk makamı olması. 6-10. Fasl: Hallerin kalblerin muamelesi olması, yolların/meşreplerin/mesalik çeşitliliği, onların ilmin fazileti hakkındaki sözleri, onların âdâbı ve konuşma âdâbı, şatahât. 11-15. Fasl: Bidayet(yolun başlangıcı) durumunda onların âdâbı, nefsini muraaat/gözetmeye çalışması: Bu bölümde nefsin iyi ve kötü bazı hasletlerine yer verilmekteidir: Kibir ve hırs, emel, hiddet, çekişme/münazaa, gıybet, haset, riya, nemîme, nefret, sû-i zan, utanmazlık, onların birbirleriyle arkadaşlık âdâbları, giyinme âdâbları, uyku âdâbları, dinleme/işitme âdâbları. 16-20. Fasl: Karı-koca âdâbları, hastalık halindeki âdâbları, ölüm halindeki âdâbları, belâ esnasındaki/dönemlerindeki âdâbları, rahs hakkındaki âdâbları.
Notlar Nuruosmaniye Ktp., nr. 02418’deki nüsha hakkında: Müstensih bu nüshayı Mekke’de istinsah etmeye başlamış ve 28 Rebîüssânî 1143 tarihinde Medine’de bitirmiştir. Bu metnin içeriği ile Sühreverdî(Ebü’n-Necib Abdülkadir b. Abdullah b. Muhammed (ö. 563/1168 ) Âdâbü’l-mürîdîn adlı eserinin içerikleri benzerlik göstermektedir.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Dinî,Tasavvufî Ahlâk