Telif

Atebetü'l-hakāyık

Yazar : Edîb Ahmed Yüknekî

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 554
Eser Adı Atebetü'l-hakāyık
Eserin Anılan Diğer İsimleri Hibetü'l-hakāyık; Aybetü'l-hakāyık; Gaybetü'l-hakāyık
Müellif Tam Künyesi Edîb Ahmed Yüknekî
Müellif Bilinen Kısa Adı Edîb Ahmed Yüknekî
Yüzyıl (Hicri) 6.
Yüzyıl (Miladi) 12.
Dil Türkçe
Kütüphane Adı Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Ayasofya
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 4012
Varak Numarası 1b-74a vr.
Hattat-Müstensih Zeynülâbidîn b. Sultan Baht el-Cürcânî el-Hüseynî
Yazma Kayıt Yeri Semerkand
Yazma İstinsah Tarih 0848H
Eserin Türü Telif
Eserin Baskısı metin-çev. Reşit Rahmeti Arat, Ankara: Türk Dil Kurumu, 1992.
Eserin Çevirisi: Türkçe metin-çev. Reşit Rahmeti Arat, Ankara: Türk Dil Kurumu, 1992.
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Eserin içeriğiyle tam uyum olmamakla birlikte Hibetü'l-hakāyık; Aybetü'l-hakāyık; Gaybetü'l-hakāyık adlarıyla da anılan bu kitap Dâd Sipehsalar Beg'e ithafen Türkçe kaleme alınmış eserdir. Eser aynı zaman da Türk İslâm klasikleri arasında ilkler arasında yer almaktadır. Eserde muhteva olarak ise ağırlıklı olarak âyet ve hadisler çerçevesinde birtakım dinî-ahlâkî öğretiler ve öğütler yer almaktadır. Eser bu itibarla nasîhatnâmeler arasında yer alabilecek türdendir. Tevhid, naât, Hulefâ-i Râşidîn'e methiyeler, Dâd Sipehsalâr Beg'e methiyeler, sebeb-i te'lîf bölümlerinden sonra asıl konuların yer aldığı ve "nev'" adıyla başlıklandırılan toplam dokuz bölüm yer alır.
Eserin Konu Başlıkları Tevhid, Naât, Hulefâ-i Râşidîne Methiyeler, Dâd Sipehsalar Beg'e Methiyeler, Sebeb-i Te'lîf, Nev‘ler: 1. Nev‘: Bilginin faydası ve cehaletin zararları. 2. Nev‘: Dilin muhafazası. 3. Nev‘: Dünyanın kaypaklığı(dönekliği). 4. Nev‘: Cömertliğin övülmesi ve âdîlğin(hasîs) kötülenmesi. 5. Nev‘: Alçak gönüllülük ve kibirlenme. 6. Nev‘: Dünya malına düşkünlük. 7. Nev‘: İyi huylar. 8. Nev‘: Dönemin bozukluğu. 9. Nev‘: Eser sahibinin özrü.
Notlar Gülensoy eserin, içeriğiyle tam uyum olmamakla birlikte Hibetü'l-hakāyık; Aybetü'l-hakāyık; Gaybetü'l-hakāyık adlarıyla da anıldığını ancak Atebetü'l-hakāyık (hakikatlerin eşiği) şeklinde okunuşunun muhtevaya daha uygun bulunduğunu belirtmektedir. Süleymaniye Ktp. Ayasofya nr. 04757 nüshasında eserin "moğal" diliyle yazıldığı belirtilmekte ve eser Uygur metinleri arasında yer almaktadır. Detaylı bilgi için bk. Tuncer Gülensoy, "Atebetü'l-hakāyık", DİA, 1991, IV., 50-51.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Dinî,Genel