Şerh

Şerh-i pendnâme-i attâr

Yazar : Ali el-Hasretî

Detaylar

Katalog Türü Ahlak
Eser Numarası 716
Eser Adı Şerh-i pendnâme-i attâr
Müellif Tam Künyesi Seyyid Ali b. (Ali) Ahmed el-Hasretî
Müellif Bilinen Kısa Adı Ali el-Hasretî
Yüzyıl (Hicri) 13.
Yüzyıl (Miladi) 19.
Dil Arapça
Kütüphane Adı Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Yazma Bağışlar
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 00450
Varak Numarası 1b-84a vr.
Yazı Türü Talik
Eserin Türü Şerh
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Ferîdüddin el-Attâr'ın (Ebû Hâmid Ferîdüddin Muhammed b. Ebû Bekir İbrâhim-i Nîsâbûrî el-Attâr (ö. 618/1221)) Pendnâme adlı Farsça eserinin (Türkçe manzûmesi ile birlikte), Arapça şerhidir. Eserin girişinde şârih eserin "müşkil" ve evhâm"lı yönlerinin olduğunu, eserin (gizliliklerini) ortaya çıkaracak bir şerhin olmadığını ifade ederek bu amaçla eseri şerh etmek istediğini belirtmektedir. Eserde her beyitin dizeleri birbirinden ayrılarak şerh edilmiştir. Her dizenin Farsça ibaresinden sonra da bir Türkçe manzûm tercümesi verilmiş sonrasında da şerh ile ilgili hususlar ise Arapça kaleme alınmıştır. Buna göre eser Farsça (manzûm) asıl metin, Türkçe manzûm tercüme ve Arapça (nesir) şerhi ihtiva etmektedir. Nitekim mütercim-şârih eserinin girişinde bundan bahsederek önce vezinli olarak Türkçe tercümesini yaptığını sonra da şerhettiğini ifade etmektedir.
Eserin Konu Başlıkları [Mukaddime]: Seyyidü'l-mürselîn Hz. Muhammed'e na't, din büyüklerinin menkıbeleri, yakarış. [Bölümler]: 1-5. Aşkın mertebeleri, namazın hakikat ve incelikleri, gizli zikrin üstünlüğü, hakiki namazın gerekliliği, şeytan ve sahtekar dervişin sapıklığa düşürmesi. 6-10. Nefs-i emmâre, susmanın yararları, halis amel, pâdişâhlar için zararlı olan şeyler, iyi ahlâk. 11-15. Dört tehlikeli şey, iyi talihli olmanın alâmeti dört şey, afiyet sebepleri, dervişlik ve dervişleri sevmek, talihsizlik. 16-20. Riyâzet, nefisle savaş, fakirlikte sabır, süsü terketmek, aptalların alâmeti. 21-25. Akıbet, akıl alâmeti, bilgi ve öğüt, kurtuluş, Tanrıyı anmak. 26-30. Namert insan, şükür, fırsat kaçtı mı gelmez bir daha geri, susma ve cömertlik, birkaç şeyden hasıl olan ahlâk. 31-35. Düşmanlık ve borç, kadın ve çocuklar, ana baba hakkı ve farzı yerine getirmek, ömrün artması, ömrün azalması. 36-40. Yalancılık, onur artırıcı şeyler, âhiret cezaları, düşmanlardan kaçınma, rezillik. 41-45. Uygun dost, nasîhat edenin öğüdü, mesut insanlar, kurtuluş, semazen. 46-50. Doğruluk, emanet, cömertlik, öfke ve kahrı terketmek, hakk'ı bilmek, takvâ sahibi olma. 51-55. Hizmet şerefi, misafire ikram, ahmakların alâmetleri, bozguncu, zalim 56-60. Cimri, hacet istemek, katı yürekli insan, kana't, cömertliğin fazileti 61-65. Şeytanın yaptıkları, ikiyüzlülük, takvâ sahipleri, nimete şükür, sadakanın fazileti, 66-70. Öğütler, sabırın faydaları, tecrid ve tefrid, misafirperverlik, sadaka, 71-76. … Yüce Tanrı'nın vergileri, dostluğa sığmayan şeyler, akrabayı ziyaret, mertlik ve kuvvet, fakirlik, gafletten uyanış vb.
Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) Dinî,Tasavvufî Ahlâk