Detaylar
| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 738 |
| Eser Adı | Ahlâk-ı dînî |
| Eserin Anılan Diğer İsimleri | Vezâif Nazariyesi Üzerine Mürettep ahlâk-ı Dinî |
| Müellif Tam Künyesi | Ali Seydî b. Aziz Paşa Seydî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Ali Seydî Bey |
| Yüzyıl (Hicri) | 14. |
| Yüzyıl (Miladi) | 20. |
| Vefat Tarihi Hicri | 1352 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1933 |
| Dil | Türkçe |
| Eserin Türü | Telif |
| Eserin Baskısı | haz. (Kanaat Kütüphanesi Sahibi) İlyas Efendi, İstanbul: Kanaat Matbaası, 1329. |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Eser okullarda okutulmak üzere maarif nezaretinin düzenlediği yarışma vesilesiyle kaleme alınmıştır. Eserin grişinde müellif "ben güzel ahlâkı tamamlamak üzere gönderildim." hadisini zikredip din ile ahlâkın bir/müttahid olduğunu, ancak dinin insanın saadeti ebediyesini de temin edecek ahkama sahip olmasından dolayı ahlâkın sadece dinin bir şubesi olabileceğini belirtmektedir. Bunun yanında maarif nezaretinin "ahlâk-ı dinî" terkibi ile bir ders koyduğunu ancak bu terkipten ne demek istendiğini ve nasıl bir gaye takip edildiği layıkıyla amlaşılmamış olduğundan bahseder. Bu babda çeşitli hedefler ortaya konularak müellifler tarafından yazılıp takdim edilen eserler olduğunun ancak bunları pek beğenmedini ve kendisinin de bunun üzerine nezaretin bu tebliğine uyarak bu eseri kaleme aldığını ifade eder. Müellif eserin tab olunması ise Kanaat Kütüphanesi sahibi İlyâs Efendi teklifiyle olduğunu belirtir. Altı fasıl ve toplam 186 maddeden müteşekkil bu eserde batı tarzı ahlâk anlayışı ile İslâm dinin öngördüğü ve felsefî nazârî açıdan işlenen ahlâk anlayışı hakimdir. Eser ahlâk ilmi faslı ile başlayıp insanın Allah'a karşı vazifeleri faslı ile biter. Ayrıca müellif bu eseriyle vazife ahlâkını ilm-i ahlâk ve ilm-i şeriat yönüyle de işelemeye çalışmaktadır. |
| Eserin Konu Başlıkları | Birinci fasıl: İlm-i ahlâk: Tarifi, mevzuu, gayesi, taksimi, yardımcıları/muavinleri, ahlâkın mahiyeti, ahlâk hakkındaki nazarriyat-ı muhtelife, ahlâk yardımcı bir unsurdur, ahlâk-ı dinî nedir. İkinci fasıl: Kavânîn-i ahlâkiyye ve vazâif-i beşeriyye: ahlâk kuralları, vazâif-i me'mûre'nin başlıcaları, vazâif-i menhiyye'nin başlıcaları, mesuliyet ve çeşitleri, vazife taksimi, vazâif-i nefsiyye, terbiye, bedenî, fikrî ve ahlâkî terbiye (tehzib-i nefs). Üçüncü fasıl: Vazâif-i beytiyye (tedbîr-i menzil). Dördüncü fasıl: Dindaşlara, milletdaşlara ve vatandaşlara karşı olan vazifeler [Vazâif-i içtimâiyye]: İnsanın yalnız nefsine, aile fertlerine olan vazifelerini ifâ etmekle içtimâî medenî vazifelerini edâ etmiş olamaz (tedbîr-i medine). Beşinci fasıl: Vazâif-i umûmiyye veya insânî (insanî vazifeler): Adalet, hilm ve tevâzu, hataları affetmek, iffet, yardımlaşma, kerem, rahmet, şefkat, yalan, alay etme, kabalık, tecessüs/casusluk, boşboğazlık, gıybet, riyâ, ucup, kibir, zulüm, hased vb. Altıncı fasıl: İnsanın Allah'a kaşı vazifeleri. |
| Notlar | Eser içeriği Antalya Tekelioğlu nr. 00997'deki "Ahlâk-ı Dinî, Ali Seydi, haz. (Kanaat Kütüphanesi Sahibi) İlyas Efendi, İstanbul: Kanaat Matbaası, 1329." künyeli nüsha dikkate alınarak oluşturulmuştur. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Felsefî,Memzûc |