| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Eser Zemahşerî'nin (Ebü'l-Kāsım Carullah Mahmûd b. Ömer el-Harizmî ez-Zemahşerî (ö.538/1144)) Etvâkü’z-zeheb fi'l-mevâiz ve'l-hutab adlı eserinin Arapça şerhidir. Mev'iza türü eserler arasında zikredilmesinin yanında çeşitli nasîhatlere yer vermersi açısından eser br nasîhatnâme türleri arasında da yer alır. Nitekim eser Şerhu'n-Nesâihi's-siğâr şeklinde de anılmaktadır. ahlâk ilmi yönüyle eser "makâle" adı verilen başlıklar altında hikmetli söz ve nasîhatlerin verildiği yüz farklı konuyu ihtiva etmektedir. Eserde işlenen bazı konular şöyledir: İlim, takvâ, kibir, ömrün geçip gitiği, sadık dost, dostluk, bozuk amelle irşadın fayda vermeyeceği, kanaatkar olmak, hırs, sapkın inanç, hak-batıl mücadelesi, zalim idareci, ilimle amil olmama, büyük-küçük tüm günahlardan sakınılması gerektiği, körlük, nifâk, dua, adaletten vazgeçip zulm etme, fazlaca mizahta bulunma, kötülüğe gönülden gidip iyilik ve hakkın çağrısına kulak asmama, iffetsizlik, hırsın zararları, ilmiyle amil alimin durumu, helal-haram malın farkları, ayrılık vb. |
| Eserin Konu Başlıkları | [Mukaddime] 1.-10. Makâle: Bilgi ve takvânın kıymeti, kibrin fenâlığı, ğafletten uyanma, kendini beğenmenin fenâlığı, ölümden gafil olmamak, duâ âdâbı, şöhretin fenâlığı, kalbi temizlemenin lüzûmu, namus ve kazanç, iyi arkadaşın vasıfları. 11.-20. Makâle: İbretle bakmak, iyilikte bulunmak, "cerciliğin" fenalığı, tembelliğin fenâlığı, çalışıp kazanmak, iyi insanın hasleti, yüzsüzlük ve hayâsızlık, izzet-i nefs, dostluk, iyi insanlarla bir arada olma. 21.-30. Makâle: Ölümü tefekkür edip ahirete hazırlanma, nefse uymaktan sakınma, falcılık ve maddecilik, pişmanlık, Allah'tan korkmanın ehemmiyeti, haramdan sakınma, kötü idarecinin hali, riyâ ve duâ, mutluluk yolları, zamana göre hareket edip meşru yoldan ayrılmama. 31.-40. Makâle: Dünyaya dalıp ahireti unutmama, adâlet olmayan memleket, hırs ve tama'ın fenâlığı, şerefi kişinin kendinin kazanması, gerçek mü'minin vasıfları, asîl kimseler ve önde gelenler, tahkikî-taklidî iman, hak ve delil, gafil ihtiyârlara sitem, rüşvet. 41.-50. Makâle: Sünnete sarılmak, ilmi ile amil olan alimler, din adamlarını menfaatçi olmamaları, küçük günahlardan sakınmak, dile sahip çıkmak, müminler birbirinin kardeşidir, alay etmek ve şaka yapmaktan sakınmak, hamiyetli olmak, boşa giden ömür, Mekke Şerîf'inin ögvüsü. 51.-60. Makâle: Riyâkarladan sakınmak, bir kumandana nasîhat, hastalara nasîhat, ifrat ve tefritten sakınma, kudret ve mahâret, öğrenilmesi gereken ilimler, dünyâyı mı seversin ahireti mi?, cimri zengin ile arsız dilenci, tembel, insanın bir huyu. 61.-70. Makâle: Kul hakkından sakınmak, ana-baba ve akrabayı gözetmek, insanın adil ve dürüst olması gerektiği, nefsine mağlup ihtiyârlar, ilim ve cehâlet, dinde ihtiyat ve şüpheli şeylerden kaçınmak, gurbet, söz söylemek, başkalarını da düşünmek, kanaatin güzelliği. 71.-80. Makâle: Akıllı ve ahmek insan, ister al ister bırak(dünyanın yalancılığına kanıp ölümden kaçmak), amel ve imanla insan olmak, tekebbürü bırakmak, dil yarası açmaktan sakınmak, Allah'ın rızâsını kazanmak, ilim ve amel, fakih kimdir?, cesur alim dalkavuk alim, tefekkür. 81.-90. Makâle: Dünyanın rahat yeri olmayışı, iffetli ve kanaatkar olmak, zâlim devlet memurları hakkında, ey hayırsız, daha ne kadar, faydasız ilim ve faydasız amel, kadir bilmezlik, hırs, hamd ve şükre layık olan, uzun emelli ve kısa amelli olunmamalı. 91.-100. Makâle: Dünya aşıkları, bu yer tekin değildir, rızık meselesi, helâl ve haram kazanç, kendi kendinin düşmanı olmak, ne kadar cüretkarsın!, kadın hakkında, ölüme hazır olmak, ahde vefâ, sen nasıl mü'minsin!. |
