| Katalog Türü | Ahlak |
| Eser Numarası | 33 |
| Eser Adı | Risâle ilâ muhammed b. abdülmelik fî'l-ahlâki'l-mahmûde ve'l-mezmûme |
| Eserin Anılan Diğer İsimleri | el-Meâd ve'l-meâş |
| Müellif Tam Künyesi | Amr b. Bahr el-Basrî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Câhiz |
| Yüzyıl (Hicri) | 3. |
| Yüzyıl (Miladi) | 9. |
| Vefat Tarihi Hicri | 255 |
| Vefat Tarihi Miladi | 869 |
| Dil | Arapça |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Damad İbrâhim |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 00949-002 |
| Varak Numarası | 21a-34a |
| Yazı Türü | Nesih |
| Eserin Türü | Telif |
| Eserin Baskısı | haz. Abdüssamed Muhammed Harun, Kahire: Mektebetü'l-Hanci, 1964. |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Eserde âyet, hadis, şiir, tavsiye ve kıssalarla, nefsi tezlîl edene kadar riyazetin gerektiği, övülen ahlâkın amellerde yerilen ahlâktan üstün olması gerektiğini öğütlemektedir. Kitap, her hikmet ehline alışkanlıklarını güzelleştirmesi gerekir diye açıklamaya devam etmiş, "واعلم" hitabıyla da hükümdara dair âdâp kurallarını işlemiştir. |
| Eserin Konu Başlıkları | Neden ahlâka uyması gerektiği, ahlâka uymanın şartı ve bu edeb kurallarına uyduğunda neler olacağını açıklamış ve şu konulardan bahsetmiştir: ahlâk din ve dünya işlerini ıslah edeceğin bir alettir, takva her hayrı barındırır, âhiretteki hüküm dünyadaki hüküm gibidir, Allah'ın insanı yaratması ve ona faydalıyı isteyip zararlıyı defedecek fıtrat vermesi, rağbet ve rahbet, yaptıklarına kalbin ülfeti, adaleti sevap ve günahta hakim kıl, mal dine yardımcıdır, yerinde susmak faydalıdır, cesaret iki türdür, dostunun yaptığı ve düşmanın yapmadığı, ilim, çok utanmak, herkesin, ilminden faydalanacağı seyyidi vardır, ahlâk-ı mezmûme, Allah'ın her nimetin başı olmasını iste. |
| Notlar | Detaylı bilgi için bk. Ramazan Şeşen, "Cahiz", DİA, VII, 1993, 20-24. |
| Sınıflama (Ahlâk Alanı Sınıflaması) | Dinî,Genel |
